Maciej Pinkwart
Krzyże Południa
Strasznie skomplikowana postać, nawet w nomenklaturze; jako hrabia Foix - Henryk I. Jako król Nawarry - Henryk III. Jako król Francji - Henryk IV. Kalwin, czyli hugenot, potem przez chwilę katolik, potem protestant. Bezsilny świadek - sam zagrożony śmiercią - rzezi hugenotów w Noc św. Bartłomieja 23/24 sierpnia 1572 r., kiedy to katolickie władze Francji najpierw zgodziły się na ślub katolickiej księżniczki Małgorzaty de Valois (siostry króla Henryka III ("naszego" Henryka IV Walezego), potem poleciły wymordować zaproszonych "na zgodę" do Paryża hugenotów. W Paryżu w jedną noc zginęło ponad 2.000 protestantów, a w całej Francji - ok. 20 tysięcy. Kierując się zasadą miłości bliźniego papież Grzegorz XIII najpierw odprawił mszę dziękczynną za wymordowanie hugenotów, a potem upamiętnił to wspaniałe dla Kościoła Katolickiego wydarzenie wybiciem specjalnego medalu.
Protestanci francuscy poczuli się przez Henryka oszukani i rozpoczęli powstanie, więc żeby ułagodzić sytuację król wydał w 1598 r. Edykt Nantejski, zrównujący w prawach katolików i protestantów, co zakończyło wojny religijne. Niespełna sto lat potem, wnuk Henryka, Ludwik XIV edykt odwołał. Z Francji wyemigrowało wtedy kilkaset tysięcy osób innego niż katolickie wyznania.
Na gruncie osobistym Heniek był też labilny: to, że zdradzał brzydką okropnie Gośkę jest zupełnie zrozumiałe.
No trzeba powiedzieć, że malarz nie miał łatwego zadania, ale też się specjalnie nie postarał...
Była brzydka, a podobno też pryszczata i to ona wynalazła ponoć makijaż podkładowy. Gdyby była taka ładna, jak grająca ją Isabelle Adjani w filmie "Królowa Margot" Patryka Chéreau, to by może się jakoś ułożyło w królewskim łożu.
 Henri i Margot - Daniel Auteuil i Isabelle Adjani |
 Margot - Isabelle Adjani |
Ona nie była jemu wierna, on - jej. Z jej miłostek pamiętamy tylko żywe relacje z rodzonymi braćmi, i - jeśli wierzyć literaturze - połową Paryża. Dzieci z tego wszystkiego nie było. W efekcie małżeństwo zostało unieważnione w 1599 (zdaje się Kościół przystał na to, że małżeństwo nie zostało skonsumowane, a Małgorzata była dziewicą...) i Henryk ożenił się z Marią Medycejską. Też nie można jej nazwać Miss Francji:
Maria Medycejska na obrazie Rubensa
Z jego kochanek może najbardziej zapamiętano Gabriellę d'Estrées, głównie z uwagi na fajne portrety jakie namalował jej prawdopodobnie François Cloudet, z tzw. Szkoły Fontainebleau. Jeden jest w Luwrze, drugi na zamku w Fontainebleau. W kąpieli - i igraszkach - towarzyszy jej rodzona siostra, Julianna, księżna de Villars.
 |
 |
O działaniach na rzecz królestwa nie sposób tu mówić, ale były rozmaite i przeważnie korzystne dla Francji. Jednakże, mimo, iż żył niezbyt długo (53), to byłoby tego życia na kilka biografii, Hieniek - jak mówią u nas w Warszawie - nie miał łatwego życia, a skończył tak, jak można było się spodziewać od Nocy św. Bartłomieja - 14 maja 1610 roku, na Nowym Moście w Paryżu, wybudowanym z jego inicjatywy, trzy ciosy nożem myśliwskim zadał mu katolicki fanatyk, 32-letni François Ravaillac. W tym miejscu ustawiono pomnik Henryka IV. Z tego miejsca można schodami zejść na niewielką wysepkę na Sekwanie, na której jest ukwiecony skwer, noszący nazwę Square du Vert Galant, skwer Jarego Zalotnika, na pamiątkę licznych amorów króla, podejmowanych niemal do ostatnich dni. Zbiegiem okoliczności jest to również miejsce, gdzie w 1314 roku król Francji Filip Piękny spalił na stosie ostatniego wielkiego mistrza zakonu templariuszy, Jakuba de Molay.
