Dygresja dla wykształciuchów: Raj za rogiem Afryki
|
|
Każdy ma swoje
wyobrażenie raju. Egipcjanie, wtłoczeni w wąską dolinę Nilu, ściskaną z obu
stron przez piaski pustyni, bezdrzewną i z niewielką ilością bogactw
naturalnych, zawsze poszukiwali miejsc, gdzie mogliby zdobywać luksusy, których
im brakowało. Najczęściej obieranym kierunkiem wypraw był północny-wschód, gdzie
na stokach Libanu rosły piękne cedry, a z Anatolii sprowadzano cynę i miedź,
potrzebne do wyrobu brązu, oraz cynk, który z miedzią tworzył mosiądz. Jednakże
drugim kierunkiem egipskiej ekspansji było południe, a granicząca bezpośrednio z
krajem faraonów Nubia, czyli tereny powyżej pierwszej katarakty nilowej,
zazwyczaj pozostawały pod bezpośrednią kontrolą administracyjną i wojskową
Egiptu. Choć bywało i odwrotnie – przez jakiś czas faraonami bywali czarnoskórzy
wodzowie nubijscy. Ale już od czasów V dynastii, czyli przeszło XXV w. przed
naszą erą, organizowano wyprawy do krainy Punt, skąd przywożono drewno hebanowe,
kość słoniową, wonności, złoto, srebro (także stop tych metali, zwany elektrum)
oraz żywe zwierzęta.
Nie wiemy dokładnie,
gdzie kraj ten się znajdował, ale niemal na pewno było to wschodnie wybrzeże
Afryki, zapewne niezbyt odległe, a więc może na terenie dzisiejszej Erytrei,
Dżibuti lub Somalii. Udawano się tam przeważnie morskimi statkami, ale
przedsiębrano również wyprawy piesze w górę od pierwszej katarakty nilowej.
Największą w dziejach wyprawę do Puntu zorganizował sąsiad Hatszepsut z Deir
El-Bahari, faraon Montuhotep, ok. r. 2000 p.n.e. Brało w niej udział 3.000 osób,
które wędrowały znad Nilu nad Morze Czerwone (po drodze kopiąc 12 studni, by z
powrotem mieć zapewnioną świeżą wodę), a następnie płynęły statkiem. Efekty
musiały być zachęcające, bo niedługo potem Amenemhat II zbudował nad Morzem
Czerwonym pierwszy port (dziś Wadi Gawasis), planując zapewne stworzenie
regularnych kontaktów handlowych. Właśnie, handlowych – bowiem, o ile wiadomo,
faraonowie nigdy nie próbowali podbijać Puntu. Z tego samego portu wyruszyła ok.
1500 r. p.n.e. wyprawa, zorganizowana przez Hatszepsut.