Założona
przez pierwszego z dynastii
Ptolemeuszy – Sotera w II
połowie IV w. p.n.e. przy
ośrodku naukowym, nazywanym
Muzejonem, rozwinięta znacznie
przez jego następcę –
Filadelfosa. Zawierała podobno
wszystkie najważniejsze dzieła z
regionu śródziemnomorskiego,
także dzięki zarządzeniu, że
każdy posiadacz jakiejkolwiek
księgi, przyjeżdżający do
Aleksandrii musiał pozostawić ją
do skopiowania skrybom. Główna
część zbiorów – Bruchejon –
liczyła ok. 490 tys. zwojów i
dostępna była jedynie dla
wybranych, głównie uczonych.
Mniejsza biblioteka znajdowała
się przy świątyni Serapisa.
Zbiory Serapejonu (ok. 70 tys.
zwojów) dostępne były dla
wszystkich mieszkańców
Aleksandrii.
Bruchejon spłonął w czasie inwazji Juliusza Cezara na Aleksandrię w 47 r.
p.n.e., zniszczono wówczas wiele tysięcy zwojów, ale w latach panowania
Kleopatry Antoniusz przekazał Egiptowi zbiory biblioteki w Pergamonie i ośrodek
został reaktywowany. Ostatecznie biblioteka została zniszczona dopiero w czasach
średniowiecza, prawdopodobnie za sprawą chrześcijańskiego patriarchy Teofila,
który w 391 r. n.e. rozkazał zburzyć pogański Serapejon i zniszczyć jego
zawartość. Popularna legenda (bez potwierdzenia w historii) głosi, że Bibliotekę
Aleksandryjską kazał w 642 r. n.e. spalić kalif Omar I mówiąc, że albo te księgi
zawierają to samo co Koran, a więc są niepotrzebne, albo są z nim sprzeczne, a
przeto szkodliwe…
W
2002 r. w Aleksandrii oddano do użytku nową Bibliotekę Aleksandryjską (Bibliotheca
Alexandrina), wybudowaną wg projektu norweskiej firmy Snøhetta kosztem 220 mln
dolarów z inicjatywy prezydenta Hosni Mubaraka. W 11-piętrowym, nowoczesnym
gmachu znalazły się zbiory biblioteczne w sześciu wyspecjalizowanych kolekcjach
(jak dotąd, ok. 700.000 woluminów), 15 sal wystawowych, cztery galerie sztuki,
cztery muzea, osiem akademickich centrów badawczych, najnowocześniejszy zespół
kinowy, centrum virtual reality, centrum konferencyjne, a także planetarium i
laboratorium konserwacji starych manuskryptów. Efektowną fasadę budynku zdobią
litery pochodzące ze 120 starożytnych i współczesnych alfabetów. Biblioteka
uważana jest za jedno z głównych światowych centrów dialogu między ludźmi,
kulturami i cywilizacjami.