Dygresja dla wykształciuchów: Nie tylko piramidy
|
|
|
|
Kemet po egipsku oznaczało czarną ziemię. Tak bowiem wyglądał Egipt w porze
dla niego najważniejszej: w czasie wylewu Nilu. To, co nie było czarne, to,
gdzie boski Nil nie sięgał, to już nie był Egipt, tylko pustynia (deszert,
ziemia czerwona, stąd europejskie desert), gdzie czaiły się dzikie zwierzęta,
dzicy ludzie i duchy niepogrzebanych odpowiednio Egipcjan.
Dzisiejszy Egipt (ar. Misr, w dialekcie egipskim – Masr, oficjalnie: Arabska
Republika Egiptu, Dżumhurijat Misr al-Arabijah, w dialekcie Gohorejat Masr
el-Arabeja) jest największym pod względem terytorialnym państwem Afryki (choć
jego niewielka część leży w Azji), którego powierzchnia wynosi 1.001.450 km2.
Z tego 33.000 km2 przypada na dolinę i deltę Nilu, 681.000 km2
na Pustynię Zachodnią, 325.000 km2 na Pustynię Wschodnią i 61.000 km2
na azjatycki Półwysep Synaj. Egipt ma prawie 82 miliony mieszkańców. Ponad 95 %
z nich mieszka w dolinie Nilu (zajmującej 5,5 % powierzchni kraju), w tym 30 % w
Kairze. Inne wielkie miasta to Aleksandria, Luksor, Port Said, Asuan, Giza, El
Kubra, Hurghada, Suez, Asjut, Fajum. Egipt dzieli się na 29 prowincji (muhafaz).
Ponad 91 procent ludności jest pochodzenia arabskiego. Religią państwową jest
islam (90 %), a muzułmanie egipscy to przeważnie sunnici. Pozostałych 10 %
stanowią chrześcijanie, w tym 9 % Koptowie. Trzecią religią oficjalnie uznawaną
(i wpisywaną do dokumentów osobistych) jest judaizm. Wyznawcy innych religii nie
mają praw obywatelskich. W miastach mieszka prawie 50 % mieszkańców.
Głównymi źródłami dochodu narodowego są obecnie opłaty pobierane od statków,
przepływających przez Kanał Sueski, turystyka, rolnictwo, eksport ropy naftowej
i gazu, a także górnictwo.
Egipt jest jednym z krajów o najdłużej rozwijającej się cywilizacji, gospodarce
i kulturze, a liczba poznanych i opisanych zabytków jest największa na świecie.
Jednakże interpretacja historii Egiptu, zwłaszcza we wczesnym okresie jego
rozwoju, jest wciąż sprawą otwartą i nader ciekawą.
Nazwa „Egipt”, podobna we wszystkich językach
europejskich, wywodzi się z greckiego Aígyptos (Αἴγυπτος),
a ta z kolei poprzez kreteńskie a-ku-pi-ti-yo z późnoegipskiego określenia
miasta Memfis: Hikuptah, w klasycznym egipskim Hwt-ka-Ptah, dom duszy boga Ptaha.
Od greckiego Aígyptos, poprzez skrót Gyptos, egipski, pochodzi słowo Kopt,
określające egipskich chrześcijan, w języku koptyjskim po prostu Egipcjan. Warto
dodać, że z tego samego źródła wywodzi się zachodnia nazwa Cyganów: ang. Gypsy,
fr. Gitane, albańskie Egjiptjan, bowiem przez długie lata uważano, że Cyganie
wywodzą się ze starożytnego Egiptu. Pogląd taki wyznaje nadal większość Romów, a
i niektóre autorytety naukowe twierdzą, że część europejskich Cyganów to
potomkowie uchodźców egipskich, wypartych z Delty Nilu w czasie inwazji Hyksosów.
Dziś jednak przeważa pogląd, że Cyganie wywodzą się z Półwyspu Indyjskiego.