Maciej Pinkwart
Akty i fakty
W przededniu 133 rocznicy urodzin św. Witkacego (24 lutego)
jego wyznawcy otrzymali niezwykły prezent: opublikowaną przez Państwowy Instytut
Wydawniczy sporą księgę, zawierającą szczegółową
Kronikę życia i twórczości Stanisława
Ignacego Witkiewicza.
Wydawałoby się, że o Stanisławie Ignacym wiemy już wszystko i to od wielu lat.
Wiedzę tę, rozproszoną wcześniej w różnych mało dostępnych publikacjach, zebrano
po raz pierwszy w 100-lecie urodzin autora
Szewców, poświęcając mu cały rocznik
„Pamiętnika Teatralnego” w 1985 r. Główną część tej publikacji zajmowało
dwuczęściowe kalendarium, przedstawiające znane wówczas fakty z życia
Witkiewicza. Pierwszą część, za lata 1885-1918 opracowała Anna Micińska, drugą,
obejmującą dwudziestolecie międzywojenne – Janusz Degler. Zestawieniu
faktograficznemu towarzyszyło kilka artykułów, szczegółowo omawiających kwestie
rodzinne Witkiewiczów oraz niektóre dziedziny twórczości Witkacego. Podobny
układ zastosowano w obecnej publikacji, przy czym sporo spraw zostało
uporządkowanych, uszczegółowionych i zaktualizowanych, a wiele ważnych
informacji oparto na nowoodnalezionych urzędowych aktach.
Publikację otwierają dwa opracowania, by tak rzec –
rodowodowe: Anny Micińskiej o rodzinie
Witkiewiczów i Tomasza Pawlaka na temat rodziny Pietrzkiewiczów, czyli przodków
Stanisława Ignacego po kądzieli. Główną część stanowi uaktualniona kronika
Micińskiej i Deglera, a jej uzupełnieniem jest niezwykle ciekawy appendix,
zawierający artykuły: Jana Witkiewicza-Koszczyca
Życiorys Stanisława Ignacego Witkiewicza,
będący interesującym opisem życia Witkacego z punktu widzenia jego najbliższego
kuzyna, Tomasza Pawlaka o maturze Stasia, Wojciecha Sztaby o studiach
Witkiewicza na krakowskiej Akademii Sztuk Pięknych, Stefana Okołowicza o
samobójstwie Jadwigi Janczewskiej, Daniela Geroulda o podróży Stanisława
Ignacego Witkiewicza i Bronisława Malinowskiego na Cejlon, Krzysztofa
Dubińskiego o służbie Witkacego w carskiej lejbgwardii w latach I wojny i
rewolucji październikowej, Janusza Deglera o niezwykłym małżeństwie Witkiewicza
i Jadwigi z Unrugów oraz opis ostatnich trzynastu dni życia Witkacego,
sporządzony przez Czesławę Oknińską, która razem z nim popełniła samobójstwo –
ją odratowano, on pozostał na cmentarzu w miejscowości Jeziory na Polesiu.
Publikacja wyposażona jest w spory (przeszło 220 zdjęć) zestaw ilustracji,
ciekawie uzupełniających i
komentujących tekst, przy czym – co warto podkreślić – ich jakość wyraźnie
odbiega na plus od tego co widzieliśmy (a właściwie – czego nie widzieliśmy…) we
wcześniejszych 23 tomach Dzieł zebranych
Stanisława Ignacego Witkiewicza, wydanych przez Państwowy Instytut
Wydawniczy w Warszawie.
Zima wraca, więc kosztująca 60 zł Kronika
(952 strony!) pozwoli nam ciekawie i z intelektualnym pożytkiem spędzić kilka
długich wieczorów.