W globalnym sformułowaniu pytania zawartego w tytule z pewnością nie można od razu znaleźć odpowiedzi w tej kwestii, gdyż lepiej byłoby spytać raczej o ewentualne korzyści i szkody – jako że przyjęcie Polski do UE da coś przecież obu stronom. Najpierw jednak należy rozszerzyć wspomniane pytanie, zanim się będzie można zastanowić nad odpowiedziami, udzielonymi z najróżniejszych punktów widzenia.

 Jeżeli skoncentrujemy się na pierwszym wariancie i będziemy usiłować przeanalizować jedynie polską perspektywę, to nadal musielibyśmy w dalszym toku wyjaśnić szereg pytań i odpowiedzi: Jakich korzyści i szkód należy oczekiwać dla Państwa Polskiego łącznie oraz/lub dla polskiej polityki? Jakie grupy społeczne w Polsce skorzystają z wejścia do UE, a jakie być może będą musiały zanotować szkody? Należy tu rozróżnić korzyści strukturalne, jakie nadejdą prędko, oraz te średnio- i długo-terminowe. Wiemy, iż ostatecznie, odpowiedzi będą wyglądały różnie, zależnie od zastosowanych zróżnicowanych obiektywnych orientacji. Możemy dyskutować o czysto gospodarczych konsekwencjach, lecz możemy także mieć na względzie sporą liczbę innych układów: skutki dla kultury, dla porozumienia się narodów Europy, dla Państwa Polskiego, dla jego ludności. Można to ująć odwrotnie, na przykład z punktu widzenia strategicznego myślenia kategoriami polityki światowej, aby wspomnieć tu jedynie o przeróżnych aspektach tej problematyki.

Mając co prawda na uwadze wszelkie konieczne zróżnicowanie, należy na wstępie powiedzieć jedno: po potwornych wydarzeniach w Europie w XX wieku, zjednoczenie Europy należy postrzegać JEDYNIE w kategoriach pozytywnych. Być może jest to jedyna alternatywa, którą Europa i jej kraje w ogóle posiadają, aby odesłać na śmietnik historii bezsensowne działania, wojenne ataki, potworności, okrucieństwa i to raz na zawsze!

Pytanie jest tylko : JAK powinno w ostatecznym kształcie wyglądać lub jak MOŻNA takie zjednoczenie osiągnąć. W każdym razie, dotychczas, ogólnoeuropejski horyzont myślowy ogranicza się niemal wyłącznie do spraw gospodarczych, lub powiedzmy - do części problemów ekonomicznych. Dostrzeżono, iż jest to już wystarczająco bardzo trudna droga. A może się zdarzyć, że inne drogi – może nawet istotniejsze – europejskich cech wspólnych, będą oznaczać jeszcze dłuższy i trudniejszy proces. Taka zharmonizowana polityka, identyczne podstawy prawne, podobne cele edukacyjne i w końcu gromadne poczucie, socjologiczno-psychologiczne uczucie wspólnoty „TO MY“ - ludzi w Europie dla Europy, powinny być przynajmniej tak silne, a raczej mocniej to ujmując, jeszcze silniejsze niż istniejące różnorodne uczucia narodowe. To wszystko jest wszak niesłychanie trudne do osiągnięcia, a wręcz może jest nawet utopią! Już nader licznie występujące przeróżne języki w Europie mogą stanowić tu bariery nie do przezwyciężenia. A jednak! Jednak nie wolno nam porzucić tego celu, jako że bez przezwyciężenia wzajemnych zastrzeżeń oraz przesądów i uprzedzeń istniejących wśród krajów naszego kontynentu pozostanie Unia Europejska mało przekonującym modelem!

 Jeżeli jednak teraz mam skomentować hipotetyczne korzyści i szkody wstąpienia Polski do UE, to mogę to uczynić jedynie z perspektywy niemieckiej, jako że w stosunku do polskiego punktu widzenia brakuje mi wiedzy – taki komentarz byłby zbyt śmiały, a może wręcz arogancki! Jeśli spogląda się na przyjęcie Polski do UE z punktu widzenia europejskiej historii, to bez wątpienia należy Polska do krajów członkowskich. Przecież jak żaden inny kraj na wschodnim krańcu środkowej Europy – podkreślała Polska wciąż – mimo bolesnych doświadczeń ze swymi sąsiadami – swą przynależność do kontynentu w trakcie swych długich dziejów.

Z historycznego punktu widzenia, mało który kraj, może obok Republiki Czeskiej oraz Słowacji, znajdujący się obecnie na liście przyszłych członków Unii Europejskiej, posiada większe prawo niż Polska by zostać przyjętym do europejskiej wspólnoty narodów. Korzyści, jakie każdemu krajowi przypadałyby właśnie z racji jego członkostwa, byłyby, ogólnie mówiąc, natury ekonomicznej. Bo przecież właśnie krajom w okresie transformacji, jak Polsce akurat, oferuje Unia sporą liczbę programów, projektów, z którymi związana jest pomoc finansowa. Wydaje się przy tym, iż zachodnie kraje naszego kontynentu od czasu tzw. „Przełomu 1989“, które i tak są już gospodarczo wielorako tu obecne, mogłyby via UE dostarczyć lepszej przejrzystości działań oraz wyższy stopień bezpieczeństwa prawnego (?). Również ułatwienia, idące w kierunku udostępnienia nowych rynków należą dodatkowo do pozytywnych aspektów tej problematyki.

Jest to – jak wspomniałem już – ocena nader ogólna. Dla poszczególnych osób, dla obywateli polskich, UE może przynieść także szkody. UE ułatwia wszak innym krajom członkowskim dostęp do polskiego rynku i może tym samym zniszczyć zupełnie szybko istniejące ewentualnie lokalne i regionalne układy i wspólnoty. Sytuacja konkurencji na rynku będzie się wzmagać – jest to pewne – a zjawisko konkurencyjności jest w Europie jednoznacznie zorientowane na Amerykę, a to znaczy, iż jest nierzadko niemal brutalnie twarde. A to może, przynajmniej w fazie początkowej, prowadzić do coraz silniejszych rozbieżności, odchyleń oraz do socjo-gospodarczej degrengolady, upadku w obrębie pewnych grup społecznych.

Innym punktem widzenia jest narodowa tożsamość. Z pewnością będzie ona traciła na znaczeniu, co być może akurat w Polsce po długim okresie obcych hegemonii doprowadzi do bardzo kontrowersyjnych uczuć i stanowisk.

W końcu przystąpienie Polski do UE pozytywnie odbije się rozwoju regionów, położonych po obu stronach wspólnej granicy, jako iż wówczas te dwie całostki będą się mogły (ewentualnie) wyzwolić ze swej problematycznej i peryferyjnie niekorzystnej pozycji geograficznej. Podkreśliłbym tym niemniej: świadome poczucie wspólnoty byłoby tu wszak podstawową przesłanką.

Pragnąłbym zamknąć mój komentarz pewną nutą nadziei: byłoby moim gorącym pragnieniem, aby przystąpienie Polski do UE zaowocowało przyjacielskim i sąsiedzkim istnieniem obok siebie, co z kolei wreszcie zakończyłoby trwające od dziesięcioleci oraz od wieków napięcia oraz zaślepienie między sąsiadami: Niemcami a Polską. Rozwój sytuacji politycznej po wojnie między Francją a Niemcami dodaje mi w tym względzie sporo nadziei  Już choćby ten fakt wystarczyłby, ażeby bez ograniczeń jak najpozytywniej ocenić polskie członkostwo w Unii Europejskiej.

Tłumaczył (z niemieckiego) Wiesław Piechocki, Feldkirch, na granicy Austrii, Lichtensteinu i Szwajcarii, 9 grudnia 2002 (w swoje imieniny) - dziękujemy i życzymy wszystkiego najlepszego...