Dygresja dla wykształciuchów:
Nie tylko cztery teściowe
Islam oznacza „poddanie się woli Boga”. Muzułmanin (muslim) to osoba poddana
Bogu, przestrzegająca pięciu zasad – filarów wiary (arkan al Islam):
-
Wyznanie wiary (szahada),
a więc wypowiedzenie wobec Boga (ludzcy świadkowie nie są konieczni) słów: Nie
ma Boga nad Allaha, a Mahomet jest jego prorokiem. Różnie to brzmi w różnych
językach arabskich, które co prawda mają wspólne pismo, ale wymowę już różną.
Nie mogę się powstrzymać, by nie zacytować tego tak, jak mnie uczył jeden z
lektorów języka arabskiego (dziś już nie pomnę z jakiego kraju, zmieniali się
szybko na skutek następujących w ich ojczyznach zamachów stanu…): La illahi
il Allahi, Mahomaddun rasul Illahi…
- Modlitwa (salat)
– każdy praktykujący muzułmanin obowiązany jest do pięciu modlitw dziennie,
wygłaszanych z twarzą zwróconą w kierunku Mekki. Są to: al-Fadżr –
modlitwa przed wschodem słońca, al-Zuhr – modlitwa południowa,
al-‘Asr – popołudniowa, al-Maghrib – modlitwa o zachodzie słońca,
uchodząca za najważniejszą i al-Isza, modlitwa nocna, która powinna być
zakończona przed północą, kiedy to zaczyna się nowy dzień. Pory modlitw są dość
elastyczne, jednak istnieją zalecenia, by odbywać je o konkretnych godzinach,
zresztą o konkretnej porze wzywa do nich muezin z wieży minaretu i nadają je
przez radio niektóre rozgłośnie. W różnych krajach, a nawet różnych miastach
godziny te są różne. Dla przykładu, w Kairze – fadżr 4:59, zuhr
11:43, asr 14:36, maghrib 16:56, isza 18:17… Prócz tego w
piątek (który u muzułmanów jest dniem świętym i wolnym od pracy, jak u nas
niedziela) powinno się uczestniczyć w modlitwie zbiorowej al-Dżuma,
odbywającej się w południe w meczecie pod przewodem imama.
- Jałmużna (zakat),
przekazywana zazwyczaj jako podatek od dochodu. Nie należy unikać też
bezpośredniego rozdawania części swego majątku na rzecz potrzebujących. Jedna z
fatw, czyli wykładni wiary, która mi się ogromnie podoba jest taka: Jest
zalecane aby po tygodniu od narodzin ściąć dziecku włoski, zważyć je i
równowartość tej wagi w srebrze rozdać biednym. Pewno nie jest to dużo, ale
jakie ładne…
-
Post (saum),
przede wszystkim w czasie Ramadanu, przypadającym w dziewiątym miesiącu roku
muzułmańskiego (w 2010 r. nowy islamski rok 1432 – czyli pierwszy dzień miesiąca
Muharram – rozpoczął się 7 grudnia, Ramadan – 11 sierpnia – 9 września).
W czasie Ramadanu, dorośli muzułmanie od świtu do zachodu słońca muszą
powstrzymywać się od jedzenia, picia, palenia tytoniu i uprawiania seksu (to
ostatnie niektórzy muzułmanie stosują przez całą dobę w trakcie Ramadanu), poza
tym powinni prowadzić normalne życie. Z postu zwolnione są osoby, które w czasie
tego miesiąca (co roku kiedy indziej, Ramadan „cofa” się co roku o 11 dni,
zgodnie z rytmem roku księżycowego) są ciężko chorzy, kobiety w ciąży i w czasie
karmienia piersią, lub które właśnie mają okres. W takim przypadku cały ramadan,
bądź tylko te dni, w czasie których nie poszczono, trzeba odprawić w innym
miesiącu tego samego roku. Ramadan odprawiany jest na pamiątkę faktu, iż w tym
właśnie miesiącu, wówczas w środku lata (ramadan znaczy „palący”) prorok
Mohammed po raz pierwszy czytał wiernym świętą księgę Kur’an. Pości się także w
czasie specjalnych muzułmańskich świąt.
- Pielgrzymka do Mekki
(hadżdż),
którą powinien przynajmniej raz w życiu odbyć każdy muzułmanin. Miesiącem, w
którym się to odbywa jest al-hidżdża - ostatni miesiąc w roku. Powinna
trwać co najmniej pięć dni, obejmować wiele obowiązkowych modlitw i rytuałów,
m.in. procesję wokół al-Kaby – świątyni, w którą wmurowany jest Czarny
Kamień, darowany prorokowi Adamowi przez Boga, medytacje na równinie Arafat,
symboliczne kamienowanie szatana.
Poza tym do zasad
islamu należy zakaz picia alkoholu, używania narkotyków, hazardu, lichwiarstwa i
przekupstwa oraz spożywania wieprzowiny, a także jakiegokolwiek mięsa,
przygotowanego niezgodnie z przepisami islamu (np. ze zwierzęcia, zabitego nie
przez muzułmanina czy w sposób sprzeczny z rytuałami). W zasadach ubierania się
obowiązuje hidżaz
czyli skromność: kobieta powinna mieć zakryte całe ciało, z wyjątkiem twarzy i
dłoni (w bardziej ortodoksyjnych odmianach islamu także twarz z wyjątkiem oczu).
Od 12 roku życia obowiązuje noszenie chusty, okrywającej szczelnie włosy i szyję
oraz opadającej na piersi. Ubiór powinien być luźny, tak by nie ukazywać
kształtów ciała, ale to w miastach stosowane jest w zasadzie tylko wśród
starszych kobiet, bo w młodszych generacjach najczęściej widzi się wąskie
spodnie, bluzki i, obowiązkową, chustę. Jedynie w czasie hadżdżu tak
mężczyźni, jak i kobiety noszą głowy odkryte. Mężczyźni w zasadzie zobowiązani
są zakrywać strefę ciała między pępkiem a kolanami, jednak w praktyce i oni
zwykle noszą luźne szaty po kostki (galabije). Seks, a nawet jakiekolwiek
zbliżenia (np. trzymanie się za rękę) dozwolone są tylko w małżeństwie. Kobieta
i mężczyzna nie powinna przebywać sam na sam w pomieszczeniu zamkniętym z
mężczyzną, który nie jest jej rodziną. Muzułmanka może poślubić jednie
muzułmanina. Muzułmanin może poślubić także żydówkę lub chrześcijankę, pod
warunkiem zgody na wychowanie dzieci w religii muzułmańskiej. Szariat
(czyli prawo religijne) dopuszcza posiadanie do czterech żon (tylko Prorokowi
wolno było na więcej – miał ich dziewięć, z czego pierwsza – Chadżidża, starsza
o 15 lat - przez ćwierć wieku była jego jedyną żoną) – pod warunkiem, że stać go
będzie na ich utrzymanie. Bowiem prawo zakłada, że w wyniku małżeństwa status
społeczny kobiety nie może się pogorszyć, a jeśli nawet żona pracuje, to
zarobione pieniądze, jeśli chce, może przeznaczyć wyłącznie na swoje zachcianki,
bo obowiązek utrzymania całej rodziny ma mężczyzna. Każdej żonie mężczyzna musi
zapewnić posag (mahr), w skład którego obecnie najczęściej wchodzi
samodzielne mieszkanie oraz złota biżuteria. W razie rozwodu mieszkanie i złoto
pozostaje własnością żony. Jeśli o rozwód wnosi żona, resztę posagu musi
zwrócić, jeśli mąż – pieniądze pozostają przy żonie.